Suiker, de nieuwe boosdoener!
Verzadigd vet mag weer, suiker is de nieuwe boosdoener. Producenten spelen hierop in en bieden tal van alternatieven aan voor suiker. Maar zijn die alternatieven wel gezond?
Wat is suiker eigenlijk?
Laten we bij het begin beginnen: “Wat is suiker eigenlijk?”
Suiker is een type koolhydraat, net als zetmeel. De kleinste eenheid van een koolhydraat is het glucosemolecuul. Het aantal glucosemoleculen aan elkaar bepaalt de naam van het koolhydraat. Er zijn 4 categorieën:
-
Cursus Snel Afvallen Zonder Dieet
€35,00Om 0,5 – 1 kg per week af te vallen, hoef je echt niet op een dieet van worteltjes en water. Kleine gerichte en onderbouwde aanpassingen zorgen al voor maximaal resultaat. Ontdek welke specifieke aanpassingen dat zijn in jouw eigen eetpatroon. Lees verder….
-
Receptenboek ‘Een Bron Van Energie’
€19,50Dit boek bevat heerlijke snelle en gezonde recepten, die allemaal binnen 15 minuten te bereiden zijn. Daarnaast bevat het ook inspirerende inzichten. Alles met als doel meer energie. Lees verder….
1. Monosachariden ofwel enkelvoudige suikers
Hiertoe behoren glucose (de kleinste eenheid en van essentieel belang voor ons lichaam). Andere benamingen zijn druivensuiker of dextrose, fructose (vruchtensuiker), galactose en ribose.
2. Disachariden ofwel tweevoudige suikers
Hiertoe behoren lactose (melksuiker), maltose (moutsuiker) en sucrose of sacharose (kristalsuiker in de volksmond).
3. Oligosachariden, ofwel langere ketens van monosachariden
Hiertoe behoren raffinose en maltodestrine (vaak te vinden in producten als puddingpoeder, sportdranken, koffiemelkpoeders en snoepgoed).
4. Polysachariden ofwel meervoudige koolhydraten
Hiertoe behoren zetmeel (denk aan pasta, rijst, aardappelen, etc), pectine, glycogeen (de dierlijke opslag van glucose in spieren en lever) en cellulose (onoplosbaar voedingsvezel).
Met suiker bedoelen we dus…
Met suiker bedoelen we dus alle suikers in de categorieën mono- en disachariden. In welke “verpakking” het ook zit. Of het het nu in een banaan, in melk, in een wortel, in honing, in een siroop of iets anders zit, suiker is suiker.
Hoeveel gram suiker een product bevat vind je terug op het etiket achter de woorden: “waarvan suikers”. Dat getal is het totaal van de van nature aanwezige suikers en of toegevoegde suikers.
Als een product toegevoegde suikers bevat, dan vind je het als ingrediënt terug op de ingrediëntenlijst.
Op een banaan staat het niet vermeld, maar de hoeveelheid suiker vind je in dat soort gevallen terug in de NEVO voedingswaardetabel onder de noemer: “mono- en disachariden”.
Wat is er zo slecht aan suiker?
Nu weten we wat suiker is. Wat is er nu zo slecht aan suiker? Nou, niets. Niets? Nee. Suiker heb je ook nodig. Suiker is de brandstof voor elke lichaamscel.
Er wordt tegenwoordig alleen vaak te veel suiker gegeten. In 50 jaar tijd is onze inname bijna vervijftigvoudigd! De hoeveelheid is dus vooral het probleem.
Te veel suiker zorgt voor een instabiele bloedsuikerspiegel, verhoogde vetopslag en snaaigedrag.
Te veel suiker
We krijgen tegenwoordig te veel suiker binnen, doordat we het steeds vaker in een “vrije vorm” zijn gaan nuttigen en het vaak toegevoegd wordt aan bewerkte producten.
Vrije suikers
Neem als voorbeeld een suikerbiet. Daar zitten suikers in. Niets mis mee. We eten alleen niet een stukje biet, daar zou je niet zo snel heel veel van eten. Er gebeurt iets anders. We persen de biet, zuiveren het sap, laten het vocht verdampen en centrifugeren de kristalbrij om zo uiteindelijk suikerkristallen over te houden. Dan heb je een vrije suiker en van dat product eet je snel te veel, zonder dat het verzadigd.
Wat zijn nog meer vrije suikers?
Vrije suikers zijn:
- Door fabrikanten en consumenten toegevoegde suikers;
- Van nature aanwezige suikers in honing, siropen, vruchtensappen en vruchtenconcentraat.
Dus ook appelsap? Yep, door het persen van de appel halen ze de suikers uit de cellen. Wat je overhoudt is een soort suikerwater. Appelsap uit een pak bevat zelfs iets meer suiker dan cola en qua vitaminen en mineralen is het verschil verwaarloosbaar klein.
Het advies
Het advies van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is om de consumptie van vrije suikers te beperken tot 50 gram vrije suikers per dag. Ze geven zelfs aan dat het nog beter is om de consumptie te verminderen tot 25 gram vrije suikers per dag. Hoeveel dat is? Dat zit al in 1 glas cola of vruchtensap van 250 ml.
Fruit is niet suikervrij
Even om verwarring te voorkomen, fruit is dus niet suikervrij. Fruit bevat relatief veel mono- en disachariden, ofwel suikers. Vooral de glucose en fructose zijn goed vertegenwoordigd in fruit. Fruit bevat alleen geen vrije suikers. Die regel van de WHO geldt dus niet voor de suikers die in bijvoorbeeld fruit zitten.
Ongeraffineerde en natuurlijke suikers
Oké, we zijn dus anti vrije suikers. Producenten spelen hierop in en bieden ons tal van “alternatieven”. Vervolgens is het de taak van de marketeers om onze aandacht te verschuiven. Weg van de negatieve reputatie van (vrije) suiker, naar de positieve kanten van die alternatieven.
Het resultaat, in de schappen kun je nu allerlei ongeraffineerde en natuurlijke suikers terugvinden:
- kokosbloesemsuiker
- palmsuiker
- oerzoet
- agavesiroop
- etc.
Veel gezonder, want die producten zitten boordevol met vitaminen en mineralen vergeleken bij kristalsuiker, roepen de marketeers.
Big business! Kokosbloemsuiker kost al snel 17,50 euro per kilo terwijl kristalsuiker 0,69 euro kost per kilo. Dat is 25 keer zo duur, maar dan heb je wel ongeraffineerde en natuurlijke suiker. Wel veel gezonder… uhm, toch?
Ongeraffineerde suiker
Je voelt hem al aankomen denk ik. Er is niets ongeraffineerds aan die marketingmachine. Je focus wordt verschoven naar de vitaminen en mineralen die wel in die ongeraffineerde suikers zitten en niet in kristalsuiker.
Hartstikke leuk, maar je gaat toch geen vrije suiker (welke soort dan ook) eten of drinken vanwege de vitamine en mineralen?!
Je moet trouwens een kilo kokosbloemsuiker nuttigen om bijvoorbeeld je dagelijks aanbevolen hoeveelheid magnesium te halen. Ik kan wel wat gezondere bronnen van vitaminen en mineralen bedenken.
Het is ook niet zo dat die vitaminen en mineralen het effect van de suiker onschadelijk maken (wat zijn die marketeers toch creatief :-/ ). Vrije suiker is en blijft vrije suiker en te veel is ongezond. Of het nu wel of niet geraffineerd is, dat maakt dus niet uit.
Natuurlijke suiker
Het woordje “natuurlijk” wordt te pas en te onpas gebruikt. Het slaat natuurlijk 😉 nergens op. Kristalsuiker is ook een natuurproduct. Dus wat is er natuurlijker aan die andere suikers? Geen idee. Onbewerkt? Ja, en dus? Nogmaals, vrije suikers blijven vrije suikers en te veel is ongezond. Houd de focus waar hij hoort.
Gedroogd fruit
Gedroogd fruit, zoals dadels, is een beetje een vreemde eend in de bijt. Het valt niet in de categorie vrije suikers, maar gedroogd fruit bevat wel heel veel suikers.
Het nadeel van fruit in gedroogde vorm is dat je daar ook snel te veel van nuttigt. Vergelijkbaar met het effect van vrije suikers. Een handje rozijnen werk je zo naar binnen, maar dat bevat wel net zoveel suiker als een tros druiven. Een tros druiven werk je niet zo snel naar binnen en verzadigd sneller.
Gedroogd fruit is geen vrije suiker, maar dat is geen vrijbrief om er veel van te nuttigen.
PS Een taart gemaakt met dadels is dus niet suikervrij, wel vrij van vrije suikers.
Conclusie
Suiker hebben we nodig, maar we eten er tegenwoordig veel te veel van. We drinken het (frisdrank en sappen) en het wordt aan heel veel producten toegevoegd.
Kristalsuiker bevat geen vitaminen en nauwelijks mineralen. Dat maakt dat sommige alternatieven inderdaad iets gezonder zijn, maar het blijft geneuzel in de marge. Vrije suiker is en blijft vrije suiker en te veel is ongezond.
Fruit bevat ook suiker, maar eet je fruit in zijn geheel dan is de kans op een overdosis suiker een stuk kleiner. Gedroogd fruit is geen vrije suiker, maar dat is geen vrijbrief om er veel van te nuttigen.
Help mee!
Welk eetpatroon en leefstijl je kiest is jouw beslissing. Ik verstrek alleen betrouwbare, praktische en motiverende informatie, gebaseerd op wetenschappelijk bewijs dat je kunt gebruiken bij het maken van jouw keuzes. Ik vermijd graag het geneuzel in de marge en focus op hetgeen waar de grootste winst te behalen is.
Deel het artikel gerust op social media en/of laat me weten wat je ervan vindt. Dankjewel, Carlo Kool.
Carlo Kool (1975) is voedingsdeskundige. Hij volgde onder andere de opleiding Gewichtsconsulent en diverse cursussen op het gebied van voeding en gezondheid van Wageningen University & Research.
