Depressie

Wat is een depressie?

Met depressie bedoel ik niet het gebied waar de luchtdruk relatief lager is dan de omgeving en dat zorgt voor veel bewolking en regen. Met depressie bedoel ik in dit geval de sombere stemming en/of een duidelijke vermindering van interesse of plezier in bijna alle activiteiten. Dit bijna dagelijks en gedurende het grootste deel van de dag, wordt ook een depressie genoemd.

Wanneer heb je een depressie?

Je hebt een depressie als je minstens twee weken vijf of meer van de volgende symptomen hebt en minimaal één van de twee eerstgenoemde:

• sombere stemming gedurende het grootste deel van de dag, bijna dagelijks;
• duidelijke vermindering van interesse of plezier in (bijna) alle activiteiten;
• duidelijke gewichtsvermindering of gewichtstoename;
• slapeloosheid of overmatig slapen;
• psychomotorische agitatie of remming;
• moeheid of verlies van energie;
• gevoelens van waardeloosheid of buitensporige of onterechte schuldgevoelens;
• verminderd vermogen tot concentratie of besluiteloosheid;
• terugkerende gedachten aan de dood, suïcidegedachten, suïcideplannen of suïcidepoging.

Depressieve klachten hebben is wat anders dan depressie

Het hebben van depressieve klachten is wat anders dan een depressie. Met depressieve klachten is er sprake van een sombere stemming, waar iemand hinder van ondervindt, maar waarbij niet wordt voldaan aan het aantal criteria voor depressie.

Dysthymie is de “overtreffende trap” van depressie

Bij dysthymie is er sprake van depressieve klachten die ten minste twee jaar aanwezig zijn, waarbij naast sombere stemming nog twee tot drie andere symptomen aanwezig zijn.

De diagnose depressie

Een arts bepaalt of er sprake is van depressieve klachten, een depressie of dysthymie. De arts bepaalt bij een depressie ook de ernst op basis van het aantal eerder genoemde symptomen. Zaken zoals de lijdensdruk, sociaal disfunctioneren, overige psychische klachten, psychotische kenmerken en suïcidaliteit wegen ook mee.

Behandeling van depressieve klachten

De behandeling van depressieve klachten bestaat uit voorlichting en eventueel uitleg over dagstructurering en activiteitenplanning. Bij onvoldoende effect stelt de arts samen met de patiënt een dagprogramma op met vaste tijden van opstaan, naar bed gaan, maaltijden en andere activiteiten, met aandacht voor balans tussen plichten en plezierige activiteiten. Doorwerken is vaak beter dan thuisblijven. De arts zal adviseren om dagelijks naar buiten te gaan, gezond te eten en sociale contacten te onderhouden. Ook zal hij fysieke activiteit adviseren, waarbij de arts rekening houdt met belastbaarheid en belangstelling van patiënt.

Behandeling van depressie of dysthymie

Bij de behandeling van depressie of dysthymie geldt dezelfde behandeling. Daarbij zal de arts een verwijs voor psychotherapie en/of antidepressivum voorschrijven.

Antidepressiva

Antidepressiva zijn medicijnen die ingezet kunnen worden in het geval van een depressie. In 2014 waren er 1.010.005 gebruikers van antidepressiva in Nederland. Ik vind dat schokkend veel! Zeker gezien er maar weinig mensen zijn die echt weten wat gezond eten is en dat ook daadwerkelijk doen.

Gezond eten

Bij de dagstructurering en activiteitenplanning hoort de arts ook gezond eten te adviseren. Daar ben ik superblij om, want dat is in mijn beleving zelfs een essentieel onderdeel van de behandeling wat te vaak nog onderschat wordt.

Westers eetpatroon en depressie

In het eetpatroon kan zowel de oorzaak als de oplossing gevonden worden. Het Westerse eetpatroon wordt namelijk in verband gebracht met chronische (lage graad) ontstekingen. Chronische lage graad ontstekingen hebben tot gevolg dat het immuunsysteem constant een beetje actief is. Bij mensen met een typisch Westers eetpatroon wordt vaker depressie geconstateerd (http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24095894).

Bewerkte voedingsmiddelen en depressie

Uit een Fins onderzoek blijken bewerkte voedingsmiddelen ook een rol te spelen. Ze hebben onderzoek gedaan naar 1003 mannen die veel bewerkte voedingsmiddelen consumeerden, waaronder vlees, snacks, frisdrank en patat. Die mannen vertoonden meer depressieve symptomen (http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24679382).

Gluten en depressie

Gluten is een mengsel van eiwitten dat van nature voorkomt in bepaalde granen. Naast dat mensen intollerant kunnen zijn voor gluten (coeliakie), blijken er ook steeds meer mensen sensitief voor gluten. Zie ook dit artikel: https://supersnelgezond.nl/glutenvrij/.

Die sensitiviteit wordt ook wel non-coeliakie gluten sensitiviteit (NCGS) genoemd. Dat is een syndroom gediagnosticeerd in patiënten die positief reageren op de verwijdering van gluten uit het dieet nadat coeliakie en tarweallergie zijn uitgesloten.

NCGS wordt ook in verband gebracht met neuropsychiatrische stoornissen, zoals autisme, schizofrenie en depressie (http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26184290).

Probiotica en depressie

Er wordt steeds meer bekend over de relatie tussen de darmen en je brein. De darmen worden in de volksmond al het tweede brein genoemd. Probiotica zijn zogenaamde goede bacteriën. Deze goede bacteriën zorgen voor een goede darmflora, wat weer van belang is voor de spijsvertering.

Suppletie met probiotica kan negatieve gedachtenpatronen verminderen en kan zodoende mogelijk preventief ingezet worden tegen depressies. Dit blijkt uit een studie van het Leids Instituut voor hersenen en cognitie (http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25862297).

Daarom is het ook zo belangrijk dat je darmen in optimale conditie zijn. Dat is dé plek waar je lichaam essentiële voedingsstoffen uit je voedsel haalt, zodat het ingezet kan worden op plekken waar nodig.

Vitamine D en depressie

Een adequate vitamine D-spiegel wordt ook in verband gebracht met een kleiner risico op depressies.

Aan de Finse studie namen meer dan vijfduizend mannen en vrouwen deel in de leeftijd van 30 tot 79 jaar. Van deze personen hadden er 354 een depressie en 222 proefpersonen kampten met een angststoornis. In het bloedserum was de vitamine D-spiegel bepaald.

Personen met de hoogste vitamine D-status hadden minder kans op een depressie. In vergelijking met deelnemers met een inadequate bloedspiegel hadden personen met de hoogste vitamine D-spiegel met 35% significant minder kans op een depressie (http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25989997).

Wil je meer weten over vitamine D? Zie dan ook dit artikel: Vitamine D is essentieel.

Vis en depressie

Vis is een rijke bron aan onder andere omega-3. Omega 3-vetzuren worden ook weer in verband gebracht met een positief effect bij personen met een depressie.

Uit een review van verschillende wetenschappelijke studies blijkt dat personen waarbij een depressie aanwezig was, baat hadden bij omega 3-vetzuren. Bij personen met ernstige depressieve klachten was het effect groter. Het blijft moeilijk om een eenduidige conclusie te trekken vanwege het onderscheid in de gebruikte onderzoekspopulaties en interventies van de studies (http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20130098).

Vitaminen en mineralen bij depressie

Patiënten met een bipolaire stoornis (diagnose op basis van eerder genoemde symptomen) hadden veel baat bij het dagelijks slikken van vitamines en mineralen. Dr Bonnie Kaplan en collega’s van de University of Calgary deden onderzoek naar het gebruik van multivitamine/mineraalcapsules bij patiënten met manische depressie (http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11780873).

Te weinig essentiële voedingsstoffen

Voedingsstoffen zijn dus essentieel voor het optimaal functioneren van je complete lichaam. Voeding heeft dus niet alleen effect op je fysiek, maar ook op je mentale staat. Tekorten kunnen leiden tot de meest uiteenlopende fysieke en mentale klachten.

Gezondheid in de praktijk

Ondanks dat veel Nederlanders denken gezond te leven, is dat niet altijd zo. Dit komt vaak door een gebrek aan kennis. Dit is er gemiddeld genomen aan de hand in Nederland:

• slechts 5% van de volwassenen haalt de ondergrens van 2 ons groenten (terwijl die ondergrens minimaal 375 gram zou moeten zijn blijk uit recent Brits onderzoek);
• 80% eet te weinig vis;
• 9 op de 10 eet te veel verzadigd vet;
• zoutinname ligt 50% boven de aanbeveling;
• er worden steeds vaker vitamine D tekorten geconstateerd;
• en derde van de volwassenen beweegt te weinig
• etc.

Op basis van dit soort gegevens vind ik het niet zo raar dat er op dit moment 5,3 miljoen mensen zijn met 1 of meer chronische ziekten en er meer dan een miljoen mensen zijn die antidepressiva slikken.

Conclusie

Gezond eten kun je natuurlijk sowieso doen. Dat geeft je arts als het goed is ook als advies. Overleg wel altijd met een arts. Stop nooit op eigen houtje zomaar met het slikken van medicijnen. Ga ook niet zelf experimenteren met bijvoorbeeld supplementen. Laat je altijd adviseren door een specialist in overleg met de behandelend arts. Deze informatie kun je natuurlijk wel gebruiken als basis voor het gesprek.

Tekorten aan essentiële voedingsstoffen kan een oorzaak zijn van een depressie of depressieve klachten. Kies blij klachten dus zeker ook voor echt gezond eten, rijk aan essentiële voedingstoffen. Leg hierbij de focus op vitaminen, mineralen, vezels en gezonde vetten (omega-3). Dit vind je vooral terug in pure en onbewerkte producten zoals groenten, fruit, noten, zaden, vis, schaal- en schelpdieren, ei, gevogelte, vlees (geen vleeswaren), etc. Begin bij de basis: “Eet meer groenten”. Zorg daarnaast ook voor voldoende beweging.

Mocht jij een depressie hebben, of last hebben van depressieve klachten, dan wens ik je hierbij heel veel beterschap en gezondheid toe! Ik hoop dat je wat hebt aan al deze informatie en dat je heel snel herstelt.

Wil je praten over je depressie?

Praten over depressie met je naasten kan helpen. Kijk op 113.nl/depressie voor informatie en hulp bij depressie.

Bronnen:
https://www.nhg.org/standaarden/samenvatting/depressie
https://www.gipdatabank.nl/
https://www.ortho.nl/
http://www.nationaalkompas.nl/gezondheidsdeterminanten/leefstijl/voeding/hoeveel-mensen-voldoen-aan-de-richtlijnen-goede-voeding/
https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/bewegen/cijfers-context/huidige-situatie
https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/chronische-aandoeningen-en-multimorbiditeit/cijfers-context/huidige-situatie

Help mee!

Welk eetpatroon en leefstijl je kiest is jouw beslissing. Ik verstrek alleen betrouwbare, praktische en motiverende informatie, gebaseerd op wetenschappelijk bewijs dat je kunt gebruiken bij het maken van jouw keuzes. Ik vermijd graag het geneuzel in de marge en focus op hetgeen waar de grootste winst te behalen is.

Deel het artikel gerust op social media en/of laat me weten wat je ervan vindt. Dankjewel, Carlo Kool.

Carlo Kool (1975) is voedingsdeskundige. Hij volgde onder andere de opleiding Gewichtsconsulent en diverse cursussen op het gebied van voeding en gezondheid van Wageningen University & Research.