Geef je immuunsysteem een “boost”

Wordt een product aangeraden omdat het je immuunsysteem een “boost” zou geven? Hou je hand dan op je portemonnee, loop weg en we leven allemaal nog lang en gelukkig.

Je wilt helemaal niet dat je immuunsysteem gaat ‘boosten’. Een overactief immuunsysteem zorgt juist voor allerlei problemen. Je afweer valt je eigen lichaam aan. Mensen met een overactief immuunsysteem zijn gevoeliger voor auto-immuunziekten. Mensen met een overactief immuunsysteem zijn gevoeliger voor auto-immuunziekten als reuma, type 1 diabetes en MS en ontstekingsziekten als jicht en de ziekte van Crohn.

Een depressie hoeft ook lang niet altijd een psychologische oorzaak te hebben, maar kan ook te maken hebben met een overactief immuunsysteem. De stoffen die immuuncellen in het lichaam aanzetten tot actie, doen in de hersenen juist het tegenovergestelde: ze onderdrukken er het beloningssysteem.

Dus, hoezo zou je je immuunsysteem een boost willen geven?

Een gezond immuunsysteem

Het beste advies voor een gezond immuunsysteem: niet roken, kies een eetpatroon met veel fruit en groenten, beweeg regelmatig, zorg voor een gezond gewicht, drink geen alcohol of in ieder geval niet meer dan één glas per dag, zorg voor voldoende slaap, neem maatregelen om infectie te voorkomen, zoals regelmatig uw handen wassen en probeer stress te minimaliseren.

Van dat advies wordt niemand rijk, naja, misschien je favoriete groenteboer wel…

Optimaliseer je immuunsysteem

Hoe kunt je je immuunsysteem verbeteren? Over het algemeen doet je immuunsysteem het opmerkelijk goed tegen ziekteverwekkende micro-organismen. Maar soms faalt het: een ziektekiem weet binnen te dringen en je wordt ziek.

Kun je zo’n proces stoppen en je immuunsysteem een “boost” geven? Wat als je gezonder gaat eten? Bepaalde vitamines of kruidenpreparaten neemt? Andere levensstijlveranderingen aanbrengt in de hoop op een bijna perfecte immuunrespons?

Wat kun je doen om je immuunsysteem te stimuleren?

Het idee is verleidelijk en het wordt door marketeers, uit verschillende hoeken, veelvuldig ingezet. Het verkoopt zo lekker. Maar… de mogelijkheid om je immuunsysteem te stimuleren is een ongrijpbaar iets. Om goed te functioneren, vereist het evenwicht en harmonie. Er is nog veel dat onderzoekers niet weten over de complexiteit. Voorlopig zijn er geen wetenschappelijk bewezen directe verbanden tussen levensstijl en verbeterde immuunfunctie.

Maar dat betekent niet dat de effecten van levensstijl op het immuunsysteem niet intrigerend zijn en niet moeten worden bestudeerd. Onderzoekers onderzoeken de effecten van voeding, lichaamsbeweging, leeftijd, psychologische stress en andere factoren op de immuunrespons, zowel bij dieren als bij mensen. In de tussentijd zijn algemene strategieën voor gezond leven een goede manier om je immuunsysteem goed te laten werken.

Immuniteit in actie

Je eerste verdedigingslinie is om een ​​gezonde levensstijl te kiezen. Het volgen van algemene richtlijnen voor een goede gezondheid is de beste stap die je kunt zetten om je immuunsysteem op een natuurlijke manier sterk en gezond te houden. Elk deel van je lichaam, inclusief je immuunsysteem, functioneert beter wanneer het wordt beschermd tegen aanvallen van buitenaf en wordt versterkt door een gezonde leefstijl:

• Niet roken.
• Kies een eetpatroon met veel fruit en groenten.
• Beweeg regelmatig.
• Zorg voor een gezond gewicht.
• Drink geen alcohol of in ieder geval niet meer dan één glas per dag.
• Zorg voor voldoende slaap.
• Neem maatregelen om infectie te voorkomen, zoals regelmatig uw handen wassen.
• Probeer stress te minimaliseren.

Verhoog de immuniteit op een gezonde manier

Veel producten die verkocht worden beweren dat ze het immuunsysteem een “boost” geven of ondersteunen. Maar het concept van het “boosten” van het immuunsysteem heeft wetenschappelijk weinig zin. Het stimuleren van het aantal cellen in uw lichaam – immuuncellen of andere – is zelfs niet eens altijd een goede zaak. Atleten die bijvoorbeeld bloeddoping gebruiken – bloed in hun systemen pompen om hun aantal bloedcellen te verhogen en hun prestaties te verbeteren – lopen het risico op beroertes.

Proberen om de cellen van je immuunsysteem een ​​boost te geven, is vooral ingewikkeld omdat er zoveel verschillende soorten cellen in het immuunsysteem zijn en die reageren allemaal weer verschillend. Welke cellen moet je een boost geven en tot hoe ver ga je? Overal waar ‘te’ voor staat is ongezond.

Immuunsysteem en leeftijd

Naarmate we ouder worden, gaat ons immuunsysteem achteruit, wat vervolgens weer bijdraagt ​​aan meer infecties en meer kanker. Naarmate de levensverwachting in ontwikkelde landen is toegenomen, nemen ook het aantal leeftijdsgebonden aandoeningen toe.

Hoewel sommige mensen gezond ouder worden, is de conclusie van veel studies dat ouderen, vergeleken met jongere mensen, meer kans hebben om besmettelijke ziekten op te lopen en, nog belangrijker, meer kans om eraan te overlijden.

Luchtweginfecties, griep en vooral longontsteking zijn een belangrijke doodsoorzaak bij mensen ouder dan 65. Niemand weet zeker waarom dit gebeurt, maar sommige wetenschappers merken op dat dit verhoogde risico samengaat met een afname van afweercellen. Anderen zijn weer geïnteresseerd in of het beenmerg minder efficiënt wordt in het produceren van de stamcellen die een link hebben met de cellen van het immuunsysteem.

Er lijkt een verband te bestaan ​​tussen voeding en immuniteit bij ouderen. Een vorm van ondervoeding die verrassend veel voorkomt, zelfs in welvarende landen, staat bekend als ‘ondervoeding met micronutriënten’.  Een tekort aan essentiële vitamines en sporenelementen komt vaker voor bij ouderen. Oudere mensen eten meestal minder en hebben vaak minder variatie in hun voeding.

Een belangrijke vraag is of voedingssupplementen ouderen kunnen helpen een gezonder immuunsysteem te behouden. Oudere mensen moeten deze vraag bespreken met een specialist (geriater), want hoewel sommige voedingssupplementen nuttig kunnen zijn voor ouderen, kunnen zelfs kleine veranderingen ernstige gevolgen hebben voor deze leeftijdsgroep.

Dieet en je immuunsysteem

Gezonde voeding speelt natuurlijk wel een rol. Wetenschappers hebben lang erkend dat mensen die in armoede leven en ondervoed zijn, kwetsbaarder zijn voor infectieziekten. Of de verhoogde ziektesnelheid wordt veroorzaakt door het effect van ondervoeding op het immuunsysteem, is echter niet zeker. Er zijn nog relatief weinig studies naar de effecten van voeding op het immuunsysteem van mensen, en nog minder studies die de effecten van voeding rechtstreeks koppelen aan de ontwikkeling (versus de behandeling) van ziekten.

Er zijn aanwijzingen dat verschillende tekorten aan micronutriënten – bijvoorbeeld tekorten aan zink, selenium, ijzer, koper, foliumzuur en vitamine A, B6, C en E – de immuunrespons bij dieren veranderen, volgens resultaten uit testen in reageerbuisjes. De impact van deze veranderingen in het immuunsysteem op de gezondheid van dieren is echter minder duidelijk en het effect van vergelijkbare tekortkomingen op de menselijke immuunrespons moet nog worden beoordeeld.

Dus wat kun je doen?

Als je vermoedt dat je eetpatroon je niet voorziet in al je behoeften aan micronutriënten – misschien eet je te weinig groenten – dan kan het dagelijks innemen van een multivitamine voordelen hebben, die verder gaan dan eventuele gunstige effecten op het immuunsysteem. Het nemen van megadoses van een enkele vitamine niet. Meer is niet noodzakelijk beter.

Immuniteit verbeteren met kruiden en supplementen?

Loop een winkel binnen, of google wat, en je vindt van alles waarvan wordt beweerd dat het je immuunsysteem ondersteunt of een “boost” geeft.

Sommige preparaten kunnen inderdaad sommige componenten van de immuunfunctie veranderen, maar er is tot nu toe geen bewijs dat ze de immuniteit versterken tot het punt waarop je beter bent beschermd bent tegen infecties en ziekten. Het immuunsysteem is daar gewoonweg te complex voor. Wetenschappers weten bijvoorbeeld niet of een kruid dat de hoeveelheid antilichamen in het bloed lijkt te verhogen, daadwerkelijk iets doet dat gunstig is voor de algehele immuniteit.

Stress en immuunfunctie

De moderne geneeskunde heeft de nauw verbonden relatie van geest en lichaam leren waarderen. Een breed scala aan kwalen, waaronder bijvoorbeeld maagklachten, netelroos en zelfs hartaandoeningen, zijn gekoppeld aan de effecten van emotionele stress. Ondanks de uitdagingen bestuderen wetenschappers actief de relatie tussen stress en immuunfunctie.

Wat maakt het zo complex? Ten eerste is stress moeilijk te definiëren. Wat voor een persoon stressvol lijkt, vindt de ander juist leuk. Wanneer mensen worden blootgesteld aan situaties die ze als stressvol beschouwen, is het moeilijk voor hen om te meten hoeveel stress ze voelen. Dat maakt het ook moeilijk voor de wetenschapper om te weten of de subjectieve indruk van een persoon van de hoeveelheid stress juist is. De wetenschapper kan alleen dingen meten die stress kunnen weerspiegelen, zoals het aantal keren dat het hart elke minuut klopt, maar dat kan ook door andere zaken worden beïnvloed. Langdurige stress is nog lastiger te meten.

Het is dus ongelofelijk complex om goed gecontroleerde experimenten uit te voeren. In een gecontroleerd experiment kan de wetenschapper slechts één factor, zoals de hoeveelheid van een bepaalde stof, veranderen en vervolgens het effect van die verandering op een ander meetbaar fenomeen meten. In een levend dier, en vooral in een mens, is dat soort controle gewoon niet mogelijk, omdat er zoveel andere dingen gebeuren.

Zorgt kou voor een zwak immuunsysteem?

Bijna elke moeder heeft het wel eens gezegd: “Doe je jas aan, anders vat je kou!”. Had ze gelijk? Nee. De meeste gezondheidsexperts zijn het erover eens dat de reden dat de winter “het koude en griepseizoen” is, niet is omdat mensen het koud hebben, maar dat ze meer tijd binnenshuis doorbrengen en nauwer in contact zijn met andere mensen die ziektekiemen kunnen doorgeven.

Was het dus verstandig advies van je moeder? Ja, als je langere tijd buiten zult zijn en problemen als bevriezing en onderkoeling een risico vormen. Maar maak je geen zorgen over immuniteit.

Bewegen: goed of slecht voor immuniteit?

Regelmatige lichaamsbeweging is een van de pijlers van gezond leven. Het verbetert de cardiovasculaire gezondheid, verlaagt de bloeddruk, helpt het lichaamsgewicht onder controle te houden en beschermt tegen verschillende ziekten. Maar helpt het om je immuunsysteem op natuurlijke wijze te stimuleren en gezond te houden?

Net als een gezond dieet, kan lichaamsbeweging bijdragen aan een algemene goede gezondheid en dus aan een gezond immuunsysteem. Het kan nog directer bijdragen door een goede circulatie te bevorderen, waardoor de cellen en stoffen van het immuunsysteem vrij door het lichaam kunnen bewegen en hun werk efficiënt kunnen doen.

En vitamine C dan?

Een goede gezondheid vergroot de kans om het virus snel te boven te komen. Maar er zijn grenzen. Volgens een stroom internetgeruchten zou een zeer hoge dosis vitamine C helpen tegen het virus – zowel om besmetting te voorkomen, als om ervan te genezen. Maar het verhaal, afkomstig uit natuurgeneeskundige hoek, mist wetenschappelijke grond. Vitamine C helpt weliswaar iets bij het herstel van sommige verkoudheden, tegen bijvoorbeeld het coronavirus is de werking niet aangetoond. Bovendien kan de dosis die sommige behandelaars aanraden – tot honderden keren de dagelijks aanbevolen hoeveelheid – schadelijk en zelfs dodelijk zijn.

Actueel: coronavirus / ziekte COVID-19

Wil je verspreiding van het coronavirus voorkomen?

De belangrijkste maatregelen die je kan nemen om verspreiding van het coronavirus te voorkomen:

• Houd 1,5 meter afstand
• Was je handen regelmatig
• Hoest en nies in de binnenkant van je elleboog
• Gebruik papieren zakdoekjes

Deze maatregelen gelden voor alle virussen die griep en verkoudheid kunnen veroorzaken. Het is dus altijd belangrijk om deze op te volgen.

Meer lees je hierover op de website van het RIVM.

Conclusie?

Laat je niet gek maken.

Wordt een product aangeraden omdat het je immuunsysteem een “boost” zou geven? Hou je hand dan op je portemonnee, loop weg en we leven allemaal nog lang en gelukkig.

Het beste advies voor een gezond immuunsysteem: niet roken, kies een gezond eetpatroon met veel groente en fruit, beweeg regelmatig, zorg voor een gezond gewicht, drink geen alcohol of in ieder geval niet meer dan één glas per dag, zorg voor voldoende slaap, neem maatregelen om infectie te voorkomen, zoals regelmatig uw handen wassen en probeer stress te minimaliseren.

Van dat advies wordt niemand rijk, naja, misschien je favoriete groenteboer wel…

Help mee!

Welk eetpatroon en leefstijl je kiest is jouw beslissing. Ik verstrek alleen betrouwbare, praktische en motiverende informatie, gebaseerd op wetenschappelijk bewijs dat je kunt gebruiken bij het maken van jouw keuzes. Ik vermijd graag het geneuzel in de marge en focus op hetgeen waar de grootste winst te behalen is.

Deel het artikel gerust op social media en/of laat me weten wat je ervan vindt. Dankjewel, Carlo Kool.

Carlo Kool (1975) is voedingsdeskundige. Hij volgde onder andere de opleiding Gewichtsconsulent en diverse cursussen op het gebied van voeding en gezondheid van Wageningen University & Research.