Maagklachten: te veel of te weinig maagzuur?

Steeds vaker kom ik online de suggestie tegen dat maagzuurklachten juist komen door te weinig maagzuur. Is dat echt zo?

Het zijn dit soort teksten:

• Wist je dat de meeste maagklachten worden veroorzaakt door een tekort aan maagzuur en niet door een teveel aan maagzuur?
• Onlangs vroeg een klant of ik een alternatief had voor de maagzuurremmers die ze al een tijd gebruikte. Ze wilde daar graag vanaf want ze realiseerde zich dat het slechts symptoombestrijding was. Ik zei: “Diana, de kans is groot dat je eerder een tekórt hebt aan maagzuur dan een tevéél, dus is het logisch om dan maagzuurremmers te gebruiken?
• In tegenstelling tot wat veel mensen denken wordt brandend maagzuur meestal niet veroorzaakt door een overschot, maar juist door een tekort aan maagzuur. En nu snap je ook direct waarom een maagzuurremmer niet de oplossing is, maar het probleem juist verergert.
• Etc.

En de oplossing die vaak wordt aangedragen is zoiets als deze: “De gouden tip voor iedereen die worstelt met maagzuurklachten: een scheutje citroensap of appelciderazijn oplossen in een glas water en opdrinken. Dit stimuleert je maagzuur.”

Klopt dit wel? Laten we er eens stap voor stap doorheen lopen.

Zijn er mensen met te weinig maagzuur?

Jazeker, dat noemen ze achloorhydrie.

Achloorhydrie is een aandoening waarbij er sprake is van te weinig maagzuur of een afname van de zuurgraad van maagzuur. Het kan zelfs zo zijn dat er helemaal geen maagzuur meer geproduceerd wordt. Dat laatste is echter heel zeldzaam.

Sommige schrijvers of onderzoekers gebruiken ook wel de term hypochloorhydrie.

Wanneer is je maagzuur niet zuur genoeg?

Je maagzuur is niet zuur genoeg als de pH-waarde boven de 4 uitkomt.

Wat is een normale hoeveelheid maagzuur?

Een normale hoeveelheid maagzuur is 20 tot 100 ml en de pH-waarde varieert van 1,5 tot 3,5.

Komt achloorhydrie vaak voor?

Volgens dit onderzoek wordt het aantal mensen met een maag-pH hoger dan 4 geschat op minder dan 5% bij jongvolwassenen en het aantal stijgt tot wel 12% bij ouderen.

Zijn de symptomen te vergelijken met brandend maagzuur?

Patiënten met achloorhydrie hebben vaak geen klachten, maar sommigen ervaren niet-specifieke klachten.

Als mensen wel klachten ervaren dan zijn de meest voorkomende klachten: zwak voelen, vermoeidheid, boeren of een opgeblazen gevoel na het eten, diarree of constipatie, vaak uitgeput voelen, brandend gevoel op de borst, jeuk rond de anus, algehele malaise, voedselallergieën, misselijkheid, braken, langdurig vol gevoel na het eten en een droge mond.

Er zijn dus overeenkomstige klachten?

Ja, dat klopt. Sommige klachten komen zowel voor bij een tekort aan maagzuur als bij een te veel aan maagzuur. Dit zijn klachten zoals een opgeblazen gevoel na het eten, brandend gevoel op de borst en misselijkheid.

Wat zijn de gevolgen van achloorhydrie?

Als er echt sprake is van achloorhydrie, dan zou dat mogelijk tot ernstige gevolgen kunnen leiden. Je moet dan denken aan zaken zoals bloedarmoede (door ijzertekort), zinktekort, vitamine tekort, chronische schimmelinfectie, chronische darmparasieten, ontsteking van het maagdarmkanaal, onverteerd voedsel in de ontlasting. Achloorhydrie wordt zelfs in verband gebracht met mogelijk een verhoogde kans op osteoporose, botbreuken en maagkanker.

Maagzuur is dus ontzettend belangrijk?

Jazeker, dat heb je niet voor niets. Te veel is alleen niet goed, maar te weinig of onvoldoende zuur ook niet.

En te weinig maagzuur los je op met wat citroensap of appelazijn?

Maak een afspraak met je huisarts als je langer dan 2 of 3 maanden maagklachten hebt.

Ja oké, maar helpt citroensap of appelazijn?

Kijk, het advies om citroen of azijn in je eten te gebruiken is niet slecht. Er wordt wel eens aangenomen dat sommige stoffen aanmaak van maagzuur bevorderen of de spijsvertering verbeteren. Kook dus lekker met wat citroen(sap) of azijn. Dat is sowieso helemaal prima en mogelijk helpt het wat. Maar… heb je langer dan 2-3 maanden maagklachten? Ga naar je huisarts.

En als mijn huisarts nu gelijk maagzuurremmers voorschrijft?

Overleg dit goed met je arts.

Ruim 3 miljoen Nederlanders met maagklachten slikken maagzuurremmers. Volgens Zorginstituut Nederland worden deze vaak onterecht voorgeschreven. Veel patiënten slikken deze maagzuurremmers langdurig, terwijl chronisch gebruik de kans op gezondheidsrisico’s vergroot.

Meestal zijn maagklachten relatief onschuldig en kunnen ze met leefstijladviezen worden verholpen. Wil je persoonlijk advies? Vraag je huisarts dan een doorverwijzing naar een diëtist.

Wat is eigenlijk de oorzaak van een maagzuur tekort?

Je moet dus sowieso voorzichtig zijn met medicijnen die de maagzuurproductie onderdrukken. Artsen noemen deze medicijnen protonpomp-remmers of PPI’s. Overdosering kan leiden tot een tekort.

Maagzuurremmers worden gebruikt tegen brandend maagzuur. Maar ook om te voorkomen dat er maagklachten ontstaan bij gebruik van andere veelgebruikte medicijnen, zoals ontstekingsremmende pijnstillers (NSAIDs). Maagzuurremmers zijn het meest voorgeschreven geneesmiddel in de huisartsenpraktijk.

Als je last hebt van brandend maagzuur, lees dan dit artikel: 5 tips tegen brandend maagzuur.

Slik je een maagzuurremmer en zou je graag willen stoppen? Neem dan contact op met je huisarts. Bespreek met je huisarts of je kunt stoppen met de maagzuurremmer. Doe dit niet zonder het goed te overleggen.

Zijn er nog meer oorzaken die leiden tot een maagzuur tekort?

De maagbacterie Helicobacter pylori kan achloorhydrie veroorzaken. Van 10 mensen met maagklachten hebben 3 mensen de maagbacterie. Blijf je klachten houden, of komen je klachten terug? Bespreek dit met uw huisarts.

Achloorhydrie kan ook komen door auto-immuun gastritis. Dat is een auto-immuunziekte waarbij het lichaam antistoffen aanmaakt tegen het eigen maagslijmvlies. Het lichaam valt als het ware het eigen maagslijmvlies aan waardoor een blijvende ontsteking van het maagslijmvlies ontstaat. Dit wordt ook wel een chronische gastritis genoemd.

Ouder worden is ook een oorzaak. Daar doe je alleen niet zo veel tegen 😉.

Wat is de conclusie?

Een tekort aan maagzuur komt voor en dat heet achloorhydrie. De aandoening wordt ook wel hypochloorhydrie genoemd.

Worden de meeste maagklachten veroorzaakt door achloorhydrie? Nee. Er zijn veel meer mensen met maagklachten dan achloorhydrie voorkomt. Daarbij ervaren de meeste mensen met achloorhydrie geen klachten.

Sommige mensen met achloorhydrie ervaren wel klachten en die klachten kunnen overeenkomen met een teveel aan maagzuur.

Mogelijke oorzaken van achloorhydrie zijn onder andere een chronische maagslijmvliesontsteking (als gevolg van de maagbacterie Helicobacter pylori), auto-immuungastritis, hoge leeftijd en langdurig gebruik van maagzuurremmers.

Heb je last van brandend maagzuur? Lees dan dit artikel: 5 tips tegen brandend maagzuur.

Maak een afspraak met je huisarts als je langer dan 2 of 3 maanden maagklachten hebt.

Help mee!

Welk eetpatroon en leefstijl je kiest is jouw beslissing. Ik verstrek alleen betrouwbare, praktische en motiverende informatie, gebaseerd op wetenschappelijk bewijs dat je kunt gebruiken bij het maken van jouw keuzes. Ik vermijd graag het geneuzel in de marge en focus op hetgeen waar de grootste winst te behalen is.

Deel het artikel gerust op social media en/of laat me weten wat je ervan vindt. Dankjewel, Carlo Kool.

Carlo Kool (1975) is voedingsdeskundige. Hij volgde onder andere de opleiding Gewichtsconsulent en diverse cursussen op het gebied van voeding en gezondheid van Wageningen University & Research.