Soja, sonee? Is soja wel gezond?

Is het soja of toch sonee? Er gaan veel spookverhalen rond over soja, maar kloppen die ook? Is het nu wel of niet gezond?

Allergisch voor soja?

Er zijn mensen die allergisch zijn voor soja. Soja is een veel voorkomend allergeen, maar dat zijn ei, vis, selderij en noten bijvoorbeeld ook. Dat iets een allergeen kan zijn voor iemand zegt niets over of iets gezond of ongezond is.

Genetisch gemodificeerde soja

Vaak schrijven sensatiegerichte artikelen dat sojaproducten veelal afkomstig zijn van genetisch gemodificeerde gewassen. Echter, genetisch gemodificeerde sojaproducten voor menselijke consumptie zijn in Nederland helemaal niet of nauwelijks te koop.

Los van het feit of dit wel of geen probleem zou zijn. Zie ook het artikel over Genetisch gemodificeerd voedsel GGO/GMO op deze website.

Eiwitten in soja

De kwaliteit van eiwit wordt vertaald naar een biologische waarde. Naarmate de biologische waarde hoger is, is het eiwit voor het lichaam beter bruikbaar. Dierlijke eiwitten hebben een hogere biologische waarde dan plantaardige eiwitten. Sojabonen hebben de hoogste biologische waarde van alle plantaardige eiwitten. Dat maakt sojaproducten een goede plantaardige eiwitbron.

Hormonen in soja

Qua het effect op hormonen worden ook veel gekke dingen geschreven. Ja, er zitten in soja stoffen die een hormoonachtige werking hebben. Die stoffen worden isoflavonen genoemd.

Isoflavonen zijn bij mensen hormoonverstoorders doordat ze binden aan de receptoren voor vrouwelijke geslachtshormonen (oestrogenen). Ze zitten vooral in plantaardig voedsel en heten daarom ook wel fyto-oestrogenen (phytos is plant in het Grieks).

Ze hebben echter effecten die milder zijn dan de natuurlijke oestrogenen die de mens produceert.

Elk nadeel heeft zijn voordeel

Bij mensen heeft een matige consumptie van fyto-oestrogenen uit soja ook enkele voordelen. Zo blijken ze te helpen bij het verlichten van overgangsklachten.

Ook is een ruime inname van soja geassocieerd met een wat verlaagd risico op borstkanker en hart- en vaatziekten.

Krijg ik als man borsten van soja?

Onderzoek bij volwassenen wijst uit dat er zelfs bij hoge inname van soja nauwelijks effecten gevonden zijn op bloedconcentraties van mannelijke en vrouwelijke geslachtshormonen. De meeste studies laten dan ook geen belangrijk effect zien van sojaconsumptie op de vruchtbaarheid.

Wij eten helemaal niet zo veel soja

In Nederland consumeren we gemiddeld 2 gram soja per dag, terwijl Japanners wel 24 gram naar binnen werken en Indonesiërs ook ruim 20 gram per dag.

De overmatige productie van soja is vooral voor het milieu een groot probleem.

Nuttig soja gewoon met mate

Een matige inname van twee porties per dag is prima (een portie is een glas sojamelk, een kwart blok tahoe of een halve kop sojabonen/tempé/sojavlees). Dat kan geen kwaad en het heeft zelfs mogelijk wat gunstige effecten.

Dus soja is geen sonee?

Het is gewoon soja. Voor nadelige effecten op de vruchtbaarheid hoef je je bij matige consumptie geen zorgen te maken. Factoren zoals leeftijd, obesitas, overmatig alcoholgebruik en roken zijn daarbij trouwens veel belangrijker.

Het advies?

Gezien de Gezondheidsraad ook geen liters melk en bakken yoghurt aanraadt, maar slechts enkele porties, kan soja een prima vervanger zijn. Vooral ook dankzij het feit dat het eiwit in soja een relatief hoge biologische waarde heeft. Nuttig het gewoon met mate, maar dat geldt voor alles.

Leuk feitje over de sojaproducten

Officieel mogen soja-alternatieven, voor melk en yoghurt, geen sojamelk en sojayoghurt heten. Vandaar dat fabrikanten ze ook netjes sojadrink en het soja alternatief voor yoghurt noemen.

Afsluitend…

Het denken in stofjes is sowieso onhandig. Je kunt beter denken in voedingsmiddelen en je aandacht richten op wat er écht toe doet.

PS vooral ook met dank aan VU-hoogleraar Jaap Seidell en zijn artikel over soja in het Parool.

Help mee!

Welk eetpatroon en leefstijl je kiest is jouw beslissing. Ik verstrek alleen betrouwbare, praktische en motiverende informatie, gebaseerd op wetenschappelijk bewijs dat je kunt gebruiken bij het maken van jouw keuzes. Ik vermijd graag het geneuzel in de marge en focus op hetgeen waar de grootste winst te behalen is.

Deel het artikel gerust op social media en/of laat me weten wat je ervan vindt. Dankjewel, Carlo Kool.

Carlo Kool (1975) is voedingsdeskundige. Hij volgde onder andere de opleiding Gewichtsconsulent en diverse cursussen op het gebied van voeding en gezondheid van Wageningen University & Research.