Koolhydraten of vetten, de ultieme strijd

Koolhydraten of vetten, de ultieme strijd. Wie denk jij dat er wint? Winnen de vetten en kun je beter koolhydraatarm eten? Of word je juist dik van vetten?

Oké, verlos me… wat is de beste keuze? Koolhydraatarm of vetarm?

Het is eigenlijk heel simpel. Dit zijn dé zes leefstijlregels:

1. Niet roken,
2. voldoende bewegen,
3. gezond eten,
4. voldoende slaap,
5. voorkom stress en
6. zorg voor goede sociale contacten

Ja, maar dat is toch geen antwoord op mijn vraag?

Klopt, maar met die 6 punten bij elkaar bereik je wel het meeste. Je eetpatroon is slechts een onderdeel van een gezonde leefstijl.

Het eetpatroon is wel waar het meest over gediscussieerd wordt

Dat klopt, maar dat is niet omdat het eetpatroon het zwaarste weegt. We discussiëren er zoveel over omdat er het meeste verwarring over gezaaid wordt.

Oké, maar… koolhydraten of vetten?

Die vraag is niet te beantwoorden. Het gaat al mis bij de generalisatie koolhydraten en vetten.

Sorry wat?

Neem het woord koolhydraten. Koolhydraten zijn niet slecht, je hebt ze ook nodig. Maar er zijn twee soorten: ongeraffineerde en geraffineerde koolhydraten. Het is raar dat dit onderscheid zelden gemaakt wordt in de media.

En wat is dan het verschil?

Wanneer je koolhydraten eet, kies dan voor ongeraffinneerde koolhydraten. Die vind je in producten zoals groente, fruit, peulvruchten, zilvervliesrijst, volkoren pasta en volkorenbrood. Deze zijn veel voedzamer dan geraffineerde koolhydraten.

Wat zijn dan de geraffineerde koolhydraten?

De geraffineerde koolhydraten vind je in producten zoals witbrood, witte rijst en pasta en suikerrijke dranken. Suiker valt ook onder de noemer geraffineerde koolhydraten. Die geraffineerde koolhydraten zijn minder voedzaam, leveren minder voedingsstoffen en zorgen ook nog eens voor grotere schommelingen in het bloedsuikergehalte wat leidt tot eetlust.

Ah! Dus gewoon geen geraffineerde koolhydraten meer.

Een keertje kan prima, maar ‘met mate’ is het advies. Dat is overigens al het advies sinds de allereerste voedingsrichtlijnen in de jaren `80. Men waarschuwt al meer dan 30 jaar voor suiker.

Terecht, want suiker is vergif.

Het is geen vergif. We nuttigen er gewoonweg veel te veel van.

Suiker zit ook overal in, zelfs in blikjes groente!

Daar maak ik me dan minder druk over. In die blikjes groente is suiker als een soort conserveringsmiddel toegevoegd. Ook ten behoeve van het smaakbehoud. Anders zouden de van nature aanwezige suikers in groente te veel weglekken in het aanwezige vocht. Als de enige toegevoegde suiker die je binnenkrijgt uit een blikje groente komt, dan is er niets aan de hand. In de praktijk krijgen mensen vooral suiker binnen door frisdranken, vruchtensappen, drinkyoghurt, gebak, snoep, etc. Daarbovenop is elke vorm van toegevoegde suiker te veel.

Helder, dus vetarm is toch de beste keuze?

Vetten heb je, net als koolhydraten, ook gewoon nodig. Maar er zijn ook weer verschillende soorten vetten. Je hebt de verzadigde vetten en de onverzadigde vetten. Die onverzadigd vetten kun je weer opdelen in…

Ho, niet zo snel. Wat zijn verzadigde vetten?

De verzadigde vetten zijn de niet-essentiële vetten. Dat zijn vetten die je lichaam zelf kan aanmaken en dat zijn nu net de vetten waar de gemiddelde Nederlander er veel te veel van eet. Ze zitten vooral in volvette zuivel (kaas, yoghurt, etc.), boter, vlees(waren), koek, gebak, etc. Daar eten mensen echt te veel van.

Dus die producten moet ik niet meer eten?

Welnee, dat is wat overdreven. Eet de producten die verzadigd vet bevatten gewoon écht met mate.

Vertel eens wat over die andere vetten

Je hebt vast wel eens wat gehoord over onverzadigde vetten. Dat zijn essentiële vetten. Je lichaam kan die niet zelf aanmaken en die moet je dus uit je voeding halen. Ze zijn beter bekend als omega-3 en omega-6. Denk bij omega-3 vooral aan vis en bij omega-6 vooral aan plantaardige oliën.

Ja, dat ken ik! De verhouding van 1:3 is het beste, toch?

De verhouding maakt niet uit. Je hebt beide nodig en van beide niet te veel.

Dát was het: omega-6 zorgt voor ontstekingen. Daar moeten we minder van eten.

Te veel van iets is nooit goed. Maar goed, dat is overal waar “te” voor staat. Een bovengrens voor omega-6 vetzuren kennen we in Nederland niet. Kijken we naar de bovengrens die de Wereldgezondheidsorganisatie stelt, dan eet de gemiddelde Nederlander niet te veel omega-6.

Maar omega-6 zorgt toch voor ontstekingen?

Omega-6 is betrokken bij ontstekingsprocessen, het veroorzaakt ze niet. Die angst voor omega-6 is zeer waarschijnlijk ontstaan doordat bij dieren werd gezien dat hoge innames nadelige effecten had. Echter, dit effect wordt niet teruggezien bij mensen.

Waar komt die continue strijd tussen koolhydraten en vetten toch vandaan?

Propaganda. Dat is het meest schadelijke op het gebied van wat wel of niet gezond is om te eten. Propaganda leidt tot stommiteiten, zoals alle vormen van koolhydraten vermijden door te kiezen voor een eetpatroon met veel te veel verzadigd vet. Of verzadigd vet vermijden door te kiezen voor een eetpatroon vol geraffineerde koolhydraten. Zo beland je van de regen in de drup.

Maar ik wil wel afvallen. Wat moet ik dan? Vooral eiwitten eten?

Hahaha, nee. Doe een stap terug en kijk naar het grotere geheel. Leg de nadruk op groenten, fruit, volle granen, peulvruchten, noten, zaden en gewoon water voor de dorst. Dat kan met of zonder vis en zeevruchten, met of zonder zuivel, met of zonder eieren, met of zonder wat vlees, hoog of laag in totaal vet.

Klinkt saai.

Het gaat niet om afzien. Je kunt houden van lekker eten dat ook van jou houdt. Kijk maar naar de recepten hier op Supersnel Gezond.

Help mee!

Welk eetpatroon en leefstijl je kiest is jouw beslissing. Ik verstrek alleen betrouwbare, praktische en motiverende informatie, gebaseerd op wetenschappelijk bewijs dat je kunt gebruiken bij het maken van jouw keuzes. Ik vermijd graag het geneuzel in de marge en focus op hetgeen waar de grootste winst te behalen is.

Deel het artikel gerust op social media en/of laat me weten wat je ervan vindt. Dankjewel, Carlo Kool.

Carlo Kool (1975) is voedingsdeskundige. Hij volgde onder andere de opleiding Gewichtsconsulent en diverse cursussen op het gebied van voeding en gezondheid van Wageningen University & Research.