Hoge bloeddruk is een sluipmoordenaar

Hoge bloeddruk

Onder artsen staat een hoge bloeddruk bekend als sluipmoordenaar. Het venijnige is dat het een ‘stille aandoening’ is: je merkt er vaak niets van. Toch is het een killer die wereldwijd verantwoordelijk is voor het grootste aantal vroegtijdige sterftes.

Een op de drie Nederlanders heeft een hoge bloeddruk

Van een op de drie Nederlanders is bekend dat ze hoge bloeddruk hebben, onder wie iets meer mannen dan vrouwen. Nog eens een op de drie is zich er niet van bewust.

Wat is bloeddruk eigenlijk?

Het hart pompt het bloed met flinke kracht naar het lichaam. Dat zorgt voor druk op de bloedvaten: de bloeddruk. De bloeddruk bestaat uit 2 waarden: de bovendruk en de onderdruk.

Bovendruk en onderdruk

De druk in de bloedvaten is te meten. De maat voor de bloeddruk is millimeters kwik (mmHg). Een bloeddrukmeter meet de boven- en onderdruk.

Bovendruk

De bovendruk is de hoogste waarde die de bloeddrukmeter aangeeft. Dit is de druk in de vaten als het hart samentrekt. Op dat moment perst het hart het bloed krachtig in de slagaders. De druk op de vaatwand is dan hoog.

Onderdruk

De onderdruk is de laagste waarde die de bloeddrukmeter aangeeft. Dit is de druk in de vaten als het hart zich ontspant. Dit gebeurt tussen 2 hartslagen in. De druk die er dan nog is, is de onderdruk.

Bloeddrukwaarden

Er is geen ideale bloeddruk. Wel is bepaald wanneer je een hoge bloeddruk hebt. Vooral een hoge bovendruk verhoogt je risico op hart- en vaatziekten.

Hoge bloeddruk

Je hebt een hoge bloeddruk als die boven de 140/90 mmHg is. Een hoge bloeddruk verhoogt je kans op hart- en vaatziekten.

Oorzaken hoge bloeddruk

Bij 9 van de 10 mensen met een hoge bloeddruk is er meestal geen duidelijke oorzaak aan te wijzen. De kans op hoge bloeddruk neemt toe als je ouder wordt. Dit komt onder andere doordat de bloedvaten stugger en minder elastisch worden. Is je bloeddruk op jongere leeftijd al wat hoger? Let dan extra op. De kans op het ontwikkelen van een hoge bloeddruk op latere leeftijd is dan groter.

Je leefstijl is van invloed op je bloeddruk

Ongezonde leefstijl kan je bloeddruk verhogen:

• roken
• ongezond eten: veel verzadigd vet en zout
• overgewicht
• weinig bewegen
• veel alcohol drinken
• stress

Wat merk je van een hoge bloeddruk?

Van een hoge bloeddruk merk je meestal niets. Dat is juist het gevaarlijke. Je bloedvaten staan voortdurend onder een te hoge druk. Dit kan schade aan je hart of andere organen veroorzaken. Daarom is het goed dat je een hoge bloeddruk op tijd ontdekt en regelmatig je bloeddruk meet.

Bij ernstig of langdurig verhoogde bloeddruk kunnen wel klachten optreden:

• hoofdpijn
• vermoeidheid
• misselijkheid en braken
• kortademigheid
• rusteloosheid
• wazig zien

Neem contact op met je huisarts als je dit soort klachten hebt. De arts onderzoekt of die werkelijk met je bloeddruk te maken hebben.

Risico’s en gevolgen

Bij een hoge bloeddruk staan je bloedvaten voortdurend onder een hoge druk. Dit kan je hart en andere organen beschadigen, zoals je ogen en nieren.

​De hoge druk kan de wanden van je bloedvaten beschadigen. Er kunnen zich stofjes, zoals cholesterol, ophopen. Je bloedvaten worden nauwer, en de kans op een hartinfarct of beroerte neemt toe. ​Bij een hoge bloeddruk moet het hart ook steeds harder werken om het bloed rond te pompen. Je hartspier wordt dan dikker en stijver. De pompkracht neemt af en er kan hartfalen ontstaan.

Vanaf je 40e loop je een hoger risico op het krijgen van een hoge bloeddruk. Meet daarom vooral vanaf die leeftijd regelmatig je bloeddruk.

Het hele plaatje

Hoge bloeddruk is niet de enige risicofactor voor hart- en vaatziekten, ook leeftijd, hoog cholesterol, roken, overgewicht en diabetes dragen bij.

Maar roken en overgewicht zijn ook weer risicofactoren voor een verhoogde bloeddruk. Veel van de risicofactoren zijn aan elkaar gerelateerd. Niet iedereen die rookt krijgt hoge bloeddruk, en niet iedereen met hoge bloeddruk ontwikkelt hartziekte. Hoeveel kans iemand met verhoogde bloeddruk heeft om ziek te worden, hangt af van andere risicofactoren.

Om deze reden kijken ze daarom nooit naar een hoge bloeddruk op zichzelf, het gaat altijd om het hele plaatje. Dus, niet iedereen met verhoogde bloeddruk krijgt automatisch medicijnen.

Diagnose en behandeling

Je hebt een hoge bloeddruk als die hoger is dan 140/90 mmHg. Heb je zelf meerdere keren een hoge bloeddruk gemeten? Ga dan naar de huisartsenpraktijk. Alleen een arts kan de diagnose hoge bloeddruk stellen.

De behandeling van hoge bloeddruk bestaat uit:

• Altijd: gezonde leefstijl
• Soms nodig: medicijnen

Bloeddruk verlagen met leefstijl

Een hoge bloeddruk verhoogt je kans op hart- en vaatziekten. Hoe lager je bloeddruk, hoe beter. Daar kun je zelf iets aan doen door gezond te leven.

Tips om je bloeddruk te verlagen

Een gezondere leefstijl is altijd nodig bij een hoge bloeddruk, of je nu wel of geen medicijnen gebruikt. Tips om je bloeddruk te verlagen:

• stop met roken
• eet gezond: minder zout en vet
• probeer wat kilo’s kwijt te raken bij overgewicht
• beweeg voldoende
• leer omgaan met spanningen en stress
• drink minder alcohol: maximaal 1 glas per dag en niet elke dag

Feiten en fabels

Het is een feit dat producten met zoethout, zoals zoethoutthee, je bloeddruk kunnen verhogen. Zoethout bevat het stofje glycyrrhizinezuur wat de bloeddruk verhoogt. Hetzelfde stofje zit ook in drop.

Een fabel is dat de volgende producten je bloeddruk zouden verlagen:

• abrikozen
• rozijnen
• bietensap

Lage bloeddruk

Een lage bloeddruk is een bloeddruk die zo laag is dat je klachten hebt, zoals duizeligheid of flauwvallen. Dit kan bij de ene persoon een andere bloeddrukwaarde zijn dan bij de ander.

Meestal is een lage bloeddruk onschuldig. De klachten gaan meestal vanzelf over. Als je er geen last van hebt, kan een lage bloeddruk geen kwaad. Een lage bloeddruk geeft geen grotere kans op een hart- of vaatziekte. Een hoge bloeddruk wel.

Oorzaken lage bloeddruk

Meestal is de oorzaak van een lage bloeddruk niet bekend. Als je rustig in bed ligt is de bloeddruk lager dan bij inspanning. Dat is normaal.

Wat merk je van een lage bloeddruk?

Soms is de bloeddruk zo laag dat een deel van je lichaam te weinig bloed en zuurstof krijgt. Je hersenen merken dit meestal als eerste. Je hart moet namelijk tegen de zwaartekracht in pompen. Klachten zijn dan:

• duizeligheid
• ​licht in het hoofd
• flauwvallen

Wanneer naar de huisarts?

Als je vaak flauwvalt, is het verstandig om naar de huisarts te gaan. Die kan beoordelen of verder onderzoek nodig is. De lage bloeddruk kan ook komen door bepaalde medicijnen. De dosering kan dan in overleg met de huisarts eventueel worden aangepast.

Bij een lage bloeddruk is meestal geen behandeling nodig. De klachten kunnen wel vervelend zijn. Vaak is leren omgaan met de klachten het belangrijkste.

Thuis je bloeddruk meten

Als je je bloeddruk thuis meet, is die meestal iets lager dan bij de arts. Thuis mag de bloeddruk daarom niet hoger dan 135 zijn.

Voordelen regelmatig je bloeddruk meten

Door regelmatig je bloeddruk te meten ontdek je op tijd of je een hoge bloeddruk hebt. Een langdurige hoge bloeddruk kan schade aanrichten aan je bloedvaten en je hart. Dit kan een hartinfarct, beroerte of hartfalen veroorzaken.

Als je een hoge bloeddruk hebt kun je maatregelen nemen om je bloeddruk te verlagen. Dit kan door gezond te leven. Soms moet je hier medicijnen voor gebruiken.

Je bloeddruk schommelt voortdurend. Daarom zegt één meting nog niet zoveel. Thuis meten kan dan zinvol zijn. Thuis is het gemakkelijker om:

• voldoende rust te nemen vóór een meting
• vaker je bloeddruk te meten
• op verschillende momenten en dagen te meten
• over een langere periode te meten

Mogelijke nadelen van het meten van je bloeddruk

• onrust en stress voor de meting
• vaker je bloeddruk meten dan noodzakelijk is
• opzien tegen het meten
• je zorgen maken over de uitslag

Tip 1: Meet niet vaker dan nodig is. Spreek met je arts af hoe vaak je moet meten. Die weet precies welke gegevens nodig zijn.

Tip 2: Het meten van je bloeddruk kan onrust en stress geven. Je bent bijvoorbeeld bang dat je bloeddruk hoog is en weet niet wat je dan moet doen. Dit soort stress kan je bloeddruk zelfs verhogen. Dat is natuurlijk niet goed.

Tip 3: Overleg met je huisarts als je opziet tegen de meting of angstig bent. Het geeft rust als je met je huisarts duidelijk afspreekt wat je moet doen als je een hoge waarde meet.

Bovenarmmeter

Koop een bovenarmmeter. Die is minder gevoelig voor fouten dan een meter via de pols.

Zorg voor een goed passende band om je bovenarm

Je krijgt alleen een nauwkeurige meetwaarde als de band goed om je bovenarm past. Maat M is meestal de standaardmaat. Heb je een andere maat? Bekijk dan of die leverbaar is voor jouw type bloeddrukmeter en -merk. Voor een betrouwbare meting is het belangrijk dat je een manchet aanschaft van hetzelfde merk als de bloeddrukmeter.

Maten van de band om je arm (manchet):

• S: 17 tot 22 cm
• M: 22 tot 32 cm
• L: 32 tot 42 cm
• XL: 42 tot 52 cm

Extra functies op bloeddrukmeters

Standaard meet een bloeddrukmeter je boven- en onderdruk. Veel bloeddrukmeters hebben extra functies, zoals:

• Automatisch achter elkaar de bloeddruk meten,
• ​een geheugenfunctie: de meter onthoudt de gemeten waarden,
• koppelen met je smartphone of tablet is soms mogelijk,
• signaleren van een onregelmatige hartslag.

Het aantal opties is vaak van invloed op de prijs.

Betrouwbare meter kopen

Het bedrijf dabl® Educational Trust test bloeddrukmeters op betrouwbaarheid. De Hartstichting adviseert om een bloeddrukmeter te kopen die is goedgekeurd door dit instituut.

Aanbevolen bloeddrukmeters dabl®

Hieronder staan alleen bloeddrukmeters die door dabl getest zijn én in Nederland te koop zijn. Staat jouw bloeddrukmeter er niet bij, kijk dan op de dabl-lijst of deze goedgekeurd is.

Merk en type	Prijs indicatie
AND UA1020	€59,95
AND UA-651	€39,95
Beurer BM27	€42,99
Beurer BM28	€39,99
Beurer BM35	€33,99
Beurer BM44	€47,99
Beurer BM45	€43,38
Beurer BM47	€56,99
Beurer BM55	€55,99
Beurer BM58	€51,99
Beurer BM85	€125,94
Beurer BM95	€171,00
Braun BP6000	€73,99
Braun BP6100	€93,99
Braun BP6200	€64,95
Braun BUA7200	€104,00
Inventum BDA432	€29,95
Inventum BDA632	€34,95
Microlife BP A1 Easy	€45,00
Microlife BP A2 Basic	€59,90
Microlife BP A2 Classic	€59,90
Microlife BP A6 PC	€97,95
Microlife BP A6 BT	€109,95
Microlife BP A100 Plus	€97,95
Microlife BP A150 Afib	€99,95
Microlife WatchBP Home	€153,89
Omron Evolv	€127,00
Omron M2	€42,99
Omron M2 Basic	€42,95
Omron M3	€54,99
Omron M3 Comfort	€52,99
Omron M3 IT	€63,50
Omron M6 Comfort	€64,99
Omron M6 AC	€79,95
Omron M7	€73,99
Omron M7 Intelli IT	€79,99
Qardio Qardioarm	€129,95
UEBE Visomat Comfort Form	€139,00
UEBE Visomat Comfort 20/40	€69,99
UEBE Visomat Comfort Eco	€59,99
UEBE Visomat Double Comfort	€77,76

Conclusie

Van een hoge bloeddruk merk je meestal niets. Dat is juist het gevaarlijke. Je bloedvaten staan voortdurend onder een te hoge druk. Dit kan schade aan je hart of andere organen veroorzaken. Daarom is het goed dat je een hoge bloeddruk op tijd ontdekt en regelmatig je bloeddruk meet.

Met een bloeddrukmeter kun je gemakkelijk thuis je bloeddruk meten. Ben je van plan een bloeddrukmeter te kopen? Kies dan een bloeddrukmeter die getest is op betrouwbaarheid.

Je hebt een hoge bloeddruk als die hoger is dan 140/90 mmHg. Als je je bloeddruk thuis meet, is die meestal iets lager dan bij de arts. Thuis mag de bloeddruk daarom niet hoger dan 135 zijn. Heb je zelf meerdere keren een hoge bloeddruk gemeten? Ga dan naar de huisartsenpraktijk. Alleen een arts kan de diagnose hoge bloeddruk stellen.

Meer informatie?

Lees meer op de website van de Hartstichting.

Help mee!

Welk eetpatroon en leefstijl je kiest is jouw beslissing. Ik verstrek alleen betrouwbare, praktische en motiverende informatie, gebaseerd op wetenschappelijk bewijs dat je kunt gebruiken bij het maken van jouw keuzes. Ik vermijd graag het geneuzel in de marge en focus op hetgeen waar de grootste winst te behalen is.

Deel het artikel gerust op social media en/of laat me weten wat je ervan vindt. Dankjewel, Carlo Kool.

Carlo Kool (1975) is voedingsdeskundige. Hij volgde onder andere de opleiding Gewichtsconsulent en diverse cursussen op het gebied van voeding en gezondheid van Wageningen University & Research.